معرفی انواع آرد و مصارف آنها

• آرد نول، آرد سه صفر و یا آرد سفید قنادی

آرد نول که با نام هایی از جمله آرد سه صفر و آرد سفید قنادی نیز معروف است دارای بافتی نرم و یکنواخت و پروتئین بالا است. رنگ این آرد سفید است و سبوس گیری بسیار بالایی دارد. از آرد نول اغلب برای پخت محصولات قنادی استفاده می شود. همچنین آرد سفید فقط از بخش آندوسپرم گندم گرفته شده است.

• آرد ستاره

بخش اعظم این نوع آرد از آندوسپرم گندم و مقداری نیز از بخش پوسته گندم تولید شده است و برای پخت نان فانتزی، شیرینی و کیک بسیار مناسب است. در تهیه محصولاتی که از آرد ستاره استفاده شده بافت اسفنجی و منعطف را مشاهده می کنیم. همچنین این آرد استفاده از بهبود دهنده را در تولید محصولات به حداقل می رساند. تفاوت آرد نول و ستاره در این است که آرد نول فقط از بخش آندوسپرم گرفته شده اما آرد ستاره از بخش آندوسپرم و پوسته تشکیل شده است.

• آرد جوانه گندم و یا آرد مالت

برای تهیه این نوع آرد ابتدا گندمی که به طور کامل جوانه زده را در مقابل آفتاب خشک می کنند و در نهایت آن را آسیاب می کنند. این نوع آرد تنها از دو بخش آندوسپرم (نشاسته ای) و جوانه گیاه ایجاد می‌شود. از آرد جوانه گندم در تهیه انواع کلوچه، سوهان و سمنو و حلوا استفاده می‌شود.

• آرد گندم کامل

نام دیگر آرد گندم کامل، آرد سبوس دار است و در نان سنگک نیز از این نوع آرد استفاده می شود. سبوس گیری این نوع آرد بسیار کم است و به دلیل زیاد بودن سبوس در این نوع آرد، دارای رنگ قهوه‌‌ای است. در تهیه این نوع آرد، از تمامی بخش های گندم (آندوسپرم، پوسته و جوانه) استفاده می شود و از هیچ کدام از آنها چشم پوشی نمی شود.

• آرد نان و یا آرد سبوس گرفته

آرد نان همان آرد گندم است اما تفاوت هایی نیز دارد. مقدار سبوس موجود در آرد نان کمتر از مقدار سبوس موجود در آرد گندم است و بیشترین درجه مصرف در کشور را دارد و در تهیه انواع نان مسطح و تافتون کاربرد دارد.

• آرد خبازی

از آرد خبازی برای تهیه و پخت نان های لواش، بربری و تافتون استفاده می‌شود.

• آرد تریتیکاله

این نوع آرد نسبت به آرد چاودار (آرد چاودار از خانواده غلات به دست آمده و دارای املاح معدنی بیشتری است و طعم و بافتی متفاوت تر از آرد گندم دارد و همچنین رنگ آن تیره است) نشاسته بیشتری دارد و به تنهایی از آن در پخت نان استفاده نمی‌شود. استفاده از آرد تریتیکاله برای غذاهای دام و طیور و همچنین محصولات اکسترود شده پیشنهاد می‌شود.

• آرد برنج

آرد برنج همانطور که از نامش پیداست از برنج تهیه شده است. برای تولید این نوع آرد ابتدا شلتوک (برنج برداشت شده همراه با پوسته) را به کارخانه شالیکوبی و یا برنج کوبی (برای جداسازی برنج از پوسته ) می برند و پس از فرایند برنج کوبی، برنج سفید تولید می شود.

در فرایند برنج کوبی احتمال شکستگی دانه های برنج وجود دارد که برای جداسازی این دانه ها باید اقدام به الک کردن دانه های برنج کرد در صورتی که دانه های برنج بطور کامل نشکسته باشد به عنوان برنج نیم دانه وارد بازار می کنند و در صورتی که دانه های برنج بیش از اندازه شکسته باشد از آن برای تهیه آرد برنج استفاده می کنند. آرد برنج از آسیاب کردن دانه های شکسته برنج تولید می‌شود.

• آرد دست

نانواها از آرد مخصوصی برای گرد کردن چانه ها استفاده می‌کنند که به آرد دست معروف است.

• آرد غلات

آرد غلات از غلات پودر شده تهیه می شود و مقدار اعظم آن از بخش آندوسپرم گندم گرفته شده است.

• آرد سمولینا

یکی از آرد هایی که دارای پروتئین بسیار، ویتامین، املاح و مواد مغذی است، آرد سمولینا است. این آرد از نوع خاصی از گندم به نام گندم دوروم تولید می شود. از آرد سمولینا در تولید ماکارونی استفاده می شود. همچنین این آرد باعث افزایش کیفیت محصول تولیدی می شود. رنگ این محصول زرد رنگ است و دارای دانه هایی بزرگ تر از دیگر آردها است. همچنین ناگفته نماند این آرد دارای عطر و بوی ملایم است.

• آرد ۵۰۵ یا آرد روشن

این نوع آرد از بخش آندوسپرم گندم تولید شده است و برای پخت نان فانتزی کاربرد دارد.

• آرد ایرمیک

شباهت آرد ایرمیک و آرد سمولینا بسیار زیاد است اما تفاوت هایی نیز دارد. یکی از تفاوت های مشهود این دو ارد میزان سبوس آنها است. آرد ایرمیک هیچ سبوسی ندارد و بسیار خالص است. کارخانجات تولید و تهیه ماکارونی به دلیل مقرون به صرفه نبودن این نوع ٰآرد از آن نمی‌کنند.

بهتر است بدانید فرایند تولید آرد ایرمیک بسیار سخت بوده و تحقیقات نشان داده است که از ۱۰۰ تن گندم حدود ۵ کیلوگرم آرد تولید می‌شود.

• آرد ۱۵۰

در تولید آرد ۱۵۰ از بخش پوسته و جوانه استفاده شده است.

• آرد ۱۸۰ یا آرد کامل

در آرد کامل از بخش های پوسته و جوانه استفاده بیشتری شده است و سبوس بالایی دارد.

• آرد فانتزی

سبوس گیری آرد فانتزی نسبت به دیگر آرد ها بیشتر بوده و رنگ آن متمایل به رنگ سفید است و در تهیه انواع کیک، کلوچه و شیرینی کاربرد دارد.

• آرد شیرینی پزی

آرد شیرینی پزی از آرد گندم نرم تولید می شود و مقدار پروتئین آن اندک است. از آرد شیرینی پزی برای تهیه شیرینی و کیک استفاده می‌شود.

• آرد فوری یا آرد آگلومره

آرد معمولی نمی تواند به آسانی با آب گرم یا سرد بدون گلوله شدن مخلوط شود و خمیر ایجاد کند اما آرد فوری یا آرد آگلومره این توانایی را دارد. برای تهیه آرد آگلومره ابتدا باید آرد معمولی را با آب خیس کرد و سپس خشک کرد. ذرات خشک شده اندازه یکسانی خواهند داشت و فاقد ذرات ریز خواهند بود و به راحتی با آب مخلوط می شوند.

• آرد تیره

به آردی که از دو بخش آندوسپرم و پوسته تولید شده است، آرد تیره می‌گویند. آرد تیره در تهیه و پخت نان سنگک و نانهای اروپایی مصرف دارد.

• آرد جو

این آرد همانطور که از اسمش مشخص است، از جو به دست می‌آید. آرد جو با آسیاب و سپس الک کردن جو حاصل می‌شود.

• آرد ذرت

برای تولید و تهیه آرد ذرت، ابتدا ذرت را از خوشه ها جدا می‌کنند و دانه های تولید شده ذرت را برای افزایش مدت زمان ماندگاری خشک می‌کنند در صورتی که لازم باشد از ذرت های خشک شده، آردی تولید شود در این صورت دانه های خشک شده ذرت را باید خیس کرد تا زمانی که پوسته ضخیمی که آنها را پوشش داده نرم شود و بتوان توسط آسیاب های مخصوص پوسته نرم شده را از مغز ذرت جدا کرد. ذرت های حاصل شده را به علت خیس بودن نمیتوان به آرد تبدیل کرد به همین دلیل ابتدا مغز به دست آمده را دوباره باید خشک کرد و در نهایت آن را پودر و به آرد ذرت تبدیل کرد.

آرد ذرت بسیار خوشمزه بوده و ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و در آشپزی (پخت کیک، کلوچه و شیرینی) کاربرد دارد، ناگفته نماند آرد ذرت ماده اولیه سوپ های حاضری است.

• آرد نرم

به آردی که از گندم نرم تولید شود، آرد نرم می‌گویند.

• آرد گندم سیاه

در بعضی از کشورها، از آرد گندم سیاه همراه با آرد گندم برای تولید خمیر ترش استفاده می کنند. این آرد گلوتن کمی دارد و همچنین برای تهیه پنکیک نیز می توان از آن استفاده کرد.

• آرد سوخاری

آرد سوخاری از الک کردن، خرد کردن و تفت دادن انواع نان سوخاری و سفید تهیه می شود، همچنین در تهیه این نوع آرد از ادویه جات هم می توان استفاده کرد.

• آرد نخودچی

این آرد همانطور که از اسمش مشخص است، از نخودچی به دست می آید. برای تهیه این آرد، ابتدا نخودچی پوست گرفته می شود و پس از آسیاب، الک می گردد. از آرد نخودچی میتوان در تهیه شامی و کوفته استفاده کرد حتی از این محصول در شیرینی پزی نیز استفاده فراوان می شود.

آرد نخودچی به دلیل بالا بودن مقدار فیبر، ویتامین و مواد معدنی نسبت به آرد تصفیه شده گندم ارزش غذایی بیشتری دارد و جایگزین بسیار خوبی برای آن به شمار می آید.

• آرد غنی شده

آرد غنی شده به آردی گفته می‌شود که مواد معدنی و ویتامین اضافه شده باشد.

• مقدار پروتئین موجود در آرد

یکی از مهمترین فاکتور های مهم در آرد، مقدار پروتئین آن است. عوامل متعددی از جمله نژاد، میزان بارندگی و کود دهی می تواند در مقدار پروتئین موجود در گندم آرد مصرفی موثر باشد. از اجزای بسیار مهم پروتئین موجود در گندم آرد مصرفی، گلوتن است زیرا این ماده تقریبا ۳ برابر وزن خود می تواند آب جذب کند و همچنین توانایی ایجاد شبکه گلوتنی را دارد که همین امر باعث ایجاد خاصیت ویسکوالاستیک در خمیر نان می شود.

• میزان مواد معدنی آرد (خاکستر آرد)

گندمی که آرد از آن حاصل می شود دارای سه بخش سبوس، جوانه و آندوسپرم است. سبوس پوشش بیرونی دانه گندم است و جوانه بخشی است که در آن دانه بارور می شود و در شرایط ایده آل و مساعد جوانه از آن خارج شده و در نهایت آندوسپرم بخشی است که بیشترین نشاسته را دارد و همچنین بخشی از مغز گندم محسوب می شود و از آن آرد سفید تولید می شود. گفته می شود بیشترین مواد معدنی آرد از بخش سبوس و جوانه است به همین دلیل در کارخانه های تولید آرد هدف جداسازی این سه بخش است.